ÖĞRENCİ

Nostê Televu (Öğrenci Yazıları)

DEWA MA

Dewa ma Sütlüce mazra Kemeriya. Dewa ma de 6 boni estê. Dewa ma suke ra des km. düriya. Amnon ciranê ma sonê dewe, hewa xo paka, dewe zaf rındekea. Çar u ponç asmi dewe de manenê. Ma amnan some dewe de ley name ro, bostan rameme. Ciranê ma zımıstan sonê suke. Nêzdiye dewa ma de tesisê qıleriye vıra?ino. Na tesis ke bıvıra?iyo 50 hazar dare bırina. Ma dewi?i na tesis nêwazeme. Çıke na tesis her çiye ma keno xırave, keno qılerın. Mılet beno nêwes. Ma nêwazeme ke serva perey dewa ma xan-xırave bo.

 

                                                                                                          Elif ARSLAN

 

SERÊ ZONİ DE ŞUŞE ŞIKIYA

 

Zanenu, 

Rayeri ke mı anê to het 

Pêro werte ra cêra bıriyaye

Ne verdanê ez bêro to het

Ne zi zerri verdana ez peyser şêro

 

Verê mı dera

Senê fam nêkena

Heskerdışê çımanê mı ra

Verê lınganê to de zon kewto sekerat

Nêunterenu vacı ro

Çiyê ke zerre dero,

To rê rakero

 

Nêmey şewe 

Çiyê ke leşay mı pişte

Mezgê mı alawıt

Zerrey mı decna

Astarey çımanê mı de hewn şıkıt

Balışnay mı bıye zey kemere

Cıla mı hardi ra bıye huşk

Serê zoni de şuşe şıkıt

Ez tuk u teyna to fıkıriyeno.

Teyna to

Teyna çımanê to

Teyna rındekiya zerrey to fıkıryeno...

 

Mı heşiran ra 

Dêsi de fotrafê to vıraştêne

Çımê to

Fekê to huwayêne mı rê

Rındekiya to wedey mı xemelna

Mı rengê zerriya xo cı rê kerd ra

Vengê xo nêkerdêne

Bêveng mendi bi

Bêvengeya ey ra mı paşti gırewti bi

Her çi mı ardêne zon

Yew be yew mı vatêne

Zerri xo eşti bi teber

Mı paşti gırewtêne bêvengeya ey ra

Zerre de çı vêrdêne ra

Çekuye ke ko de vılıkan ra pêser kerdi bi

'Be zerrweşeye vatêne rıyê to ra

 

Nêwazenu

Tı awke bışıma şuşe şıkıte ra

Nêwazenu

Miyanê şari de vıle çewt vınde ra

Çend roci

Ez to seyr kenu düri ra...

Mı kamcin vılıke boye bıkerdêne 

Boya to ameyêne cı ra

Mı kamcin deyıre goşdari bıkerdêne 

Tı ardêna mı viri

Teyna ma rê vaciyayêne pêro deyıri

Yeno to viri

Pilanê ma vatêne:

"Teyna hes kerdış isan keno zey heri."

 

Ge-ge tı kerdêna mırozın

Mı eff ke

Nıka ra

Çı mı dest bêro düri vındenu to ra

Ez teyna miyanê hewnan de 

Xeyalanê xo muç kenu

Ez tersenu 

Zerria xo to rê rakero

Nêunterenu 

Heskerdena zerria xo to rê vacı ro

Ena şiira mı mewane şewe

Homay kena

Tımi keyfweş bımane

 

Nusret KARUL

 

NİNAY  KEY, ÇITUR NİYA  ZEDİYAY              

Domani u xortiya ma de, dewa ma de hemu çéy de kokımi (?alık u pirıki) esti bi. İnu angore qewet u rusqeté xo kara çéy u kara teberi de ?eşti déné bilganiya çéy.  Céniya pire, qayıte domanané qıcu biyéne, çımé xo çéy sero bi, eke hona péta idara çéy ae kerdéne ya ki, serba çéy qerar gurotene de pers u ra?iyena ae cériyéne.

?alıké çéy, vera mali şiyene, mal kerdene raşt, resperiye de, kara ke xifa ae kerdene de, ebe mulxıta xoa qayıte domanu biyéne  angore qeweta xo ?eşti déne çé.

Domanané u torné ni kokımani ki, xızmet u azata ni kokımu diyene u xeber u ogıté inu  guretene ra xo azade nédiyéne, vatena inu kerdéne, kamiliya inu ra çifatiyéne. Ni kokımu rocé ma se benime, kam qayıté ma beno, kam ?oçıké awe dano ma, ma ke çımi qapu kerdi, kam huyé he?e keno ma ser névaténe, nae ser tersé de xo, qısawaté da xo çine biye.

Ni pilané ma lac u tornané xo ré ogıté rındiye, haştiye, wayiré zon u itıqaté xo, wayiré herdé xo véciyaene, qestu heqa ciran u dewicané xo nékerdene ogıt kerdéne. Ma heni bime pil, ma heni di. Hama werté ni kokımu de miré xo xırabıniya ralüyay qı kes çine bi? Est bi… Hama vacimé ke dı sey mordemi ra ?ü, ?oncas çé ra ?ü çé  bi, inani ke fırsend nédiyéne ke xırabiniye bıkeré. Çıke ciranané ibinan u hukuké qomi, itiqaté ma ki o fırsend inu nédéne.

Guné İ pilané ma de (domaniya ma de), dewicu, (ciranu) malé xo ebe nubetiya çıraynéne, roc ?ü çé şiyéne malé dewe, usari waxté cıte ke ama, dewe xo miyan de biyéne new des qelfi, hergu qelfa roc hegayé ?ü çéy ramıténe, keşi keşi ra peri négureténe, sırawa (nubetiya) ?übini ré biyéne er?at. Domani wela? de, yaban de, hemu ca de bıné xofi u tersi de nébi. Çıke hemu keşi umım domani zé domanané xo, zé tornané xo zanéne, hemüye ra sevekıtene, pawıtene. Çéberé hemu keşi sewe sodır yakerde bi, çımé keşi çé u çiyé cirani de nébiyéne.

Maben ra se?i verdi ra, ma bime pil, ma tayinu mektebi wandi,  tayinu dewe de mılké xoé resperiye senık bi, tayinay tacızé dewlete ser, tayinay tacızé komelu ser, dewe ra bi teber, şi qurbetiye.

Ma şime qurbetiye, hergu ?üyé ma ?ü kare de guriyaymi.  Ma, zon u zagoné teberi, gurayisé teberi, isané teberi, kultıré teberi  nas kerdi. Vişt u ?onc- hirıs se?i intizaré welati ma ant. Haşt biyene, haşt mandene, rindiye, bare kerdene, nıza u xırabiniye ra düri mandene, wayine, bırayine, heqa céniyu, domanu, gurekeru çıka, çıtur bena, çaye lazıma, çıtur ebe haştiya te lewe de piya cüwinime (omır ramenime), qestu heqa ?übini nékenime, çiyo niyanen ma zanéne hama ebe ilmé demoqrasiya ninay çıtur sevekiné, çıtur mudafa bené, musiné ma inay hende xo musayime.  Hate bini ra ki, ma zoné xo ra itiqaté xo ra  dür mendime, çé de domanané xo de zoné xo qesey nékerd, domanané xo némusna. Hama ma qa vaténe ke zoné ma, itiqaté ma u adet u toré ma ?é ca verdena ma fınetiyo, ma çıtur ca verdo, heniyo.

Dewe de mılké ma, hegayé ma dewicu çıraynéne, maben de ramıténe, koçené viyalané ma, qawaxané ma  dewicané ma bırnéne, hona ki kam wazeno bırneno. Ma keşi ra ?aba néwaşténe, néwazenime.

Usar be usar, maé ke qurbetiye ra, ebe izina guriya améne dewe, pil ra qıc dewicu xér ama vatene, dawaté çéy kerdéne, qimet déne ma hama iyé ke mıqe?ıme dewe, xo miyan de zaf ?übüni néwaştene mara aséne. Ma ke were kewtena inu ser qesey bıkime, ?ü ré ke, “tı néheqa” vacime, o : “Niye ke teber ra yené, ?amé nacay satnené” vaténe.

Anci maben ra se?i verdi ra, nafa ki iyé ke se?u ra raver şibi  qurbetiye, bi teqawut peyser amay dewe de bani vıraşti, tayinu mal kerd weyi, tayinu meşi kerdi weyi, tayinu resperiye kerde bi mıqe?ımé dewe. Tayinayi ki dewe de retiya xoa teqawutiye vérnené. Mı ki, ebe se?una biriya herdé Dewreşi kerde, peniye de ez ki biyu taqawut, ebe heweşiyaena amu dewe, mı va endi omıré xo dewa xo de dewicané xoa ebe ze?éweşiya, haştiya bıverneri mı va,amu ke çı bıvéni.

Ez ni qesané xo teyna dewa xo ser, dewicané xo ser névanu. Umım Désımi ser, saré Désımi ser vanu. Çıke dewa mın u isané dewa mı çıtur ke vu?iyo, saré Dérsimi ke heni vu?iyo. Serba pérunu névanu hama domaniya mı, xortiya mı ra nat xırabıniye zediya, welatheskeriye, zerréweşiye peyser şiya.

Zon (?ian) endi pili xo miyan de qesey nékené, qı kes domanané xo de ki qesey nékeno. Yeniyé ke ma sero çıli vésnéne biye kor, cı ra awe néna. Endi kes malé xo ?übini de nubeti nékeno, hemu rocé her çé bexo malé xo çırayneno. Yane itiqat u adet u tore ki némando, biyo vindi. Pir u ?alıké domaniya ma,  şiyé reşté heqiya xo, rındiye, haştiye ze?éweşiye, zon u itiqati ki xo de berdo. Hate bin ra ki dewe de mordeme henéni reşté, zeweciyé, biye wayiré doman u tornu ke huzıré dewe, haştiya dewe, haştiya azé dewe ré biyé xofo gıran.

Ninay; hendo ke mawa xo qayıte domanu biye, mali u bızeke dıma şiye, desté xo kare gurote pé, parçé nan dane cı, çé de qısle kené. Key ke gure ra kewte,  raver kudenené, hay kene, dıma so asmé ki çé lacé xoe bini de, çéna xoa bine de bımane vané. Vésan u tésan verdané, bıné tersi u xofi de verdane.

Pi; hendo ke tapuyé mılki, banu dewr nékerde, panga de name xoaperi esté, mali dıma şi, mal u hega qori kerd, kara resperiye u mali kerde, parçé nan dane cı, eke kare ra kewt, raver bené tapuyu dest ra céné, pere céné xo ser, rut u repal verdané,dıma ki kudenene, hay kene, asmé lewé ?ü de, se?é caé de bini de béwurt, béçé beno wasé veré vay, hata ke sere na ro, hona i sıtami ra xeleşino.

Hama eke némerdi tenéna bi pérsan, rınd ke dest u pay ra kowti, ebe qewet u fe?a xuya nésıkiné xo bıfetelné, nafay bene newesxane kene heyet, peniye de dewlete inu aylı?e ro gıre dana. Kamo ke qayıte inu beno Ey (Ae) ré ki aylı?e gıre dana. A waxt, seyr kena ke, qayıte i kokımu biyene ser, wae u bıray, veyvi, zamay kokıman u aylı?a inu ser nafa ki ?übini de bené koti. O vano ez qayıté cı benu, o bin vano ez qayıté cı benu. Yane na mesela de, aylı?a qayıt biyene nébiyéne ni se?ané peyenan de taé kokımé ma vesaniye ra, tayinay serd de mandene ra, tayinayi ki teber ra mandene ra, tayinayi ke merax ra merdéne. Çıke hendo ke ni aylı?i gıre nédiyay bi, taé kokımané ma, teynayina, vesani u tésaniya  merdi. Eke néwes bıré, ni mordemané niyanu, ni kokımi néwesxane néberdéne ke bımıré.

Ninay, hendo ke wae u bırané xoé teberi cı ra mılké piyé xo ra hesa xo néwaşta cı ra wesé. Key ke hesa xo waşte, bırané xo ré  bené dısmen.

Ninay, waené xo ra zaf hes keno. Key ké wae, pi ra mando? hesa xo waşte, ae ki xo ré dısmen céné.

Ninay, cirano ke teber rao, dewe de niyo, hendo ke ban u bostané ey, hegaé ey, pag u mereka ey gurene, cı ra çifat di, o ciran, cı ré cirano xaso. Key ke o ciran ama vat; endi hegaé xo bostané xo ez ramenu, ez konu bané xo, cı ré bené dısmen.

Dewe de ?onc se?u de ?ü weçine (seçim) Muxtariye beno. Namzeté Muxtariye véciné. Dı teni ya ki hiré teni bené namzet. Weçine ra raver namzetan u mordemé inu dewicu ra rey wazené, soné çéwu ?iyar kené, ebe haletiyana soné çéwu. Rındiyé, ri huyayis gılé dare dero. Weçine beno, namzetu ra ?ü beno Muxtar ibini weçine kené vindi. Uca ra tepiya to rey da mı, néda mı, ?übini ra mıradiyaene dısmeniya dızdeniye sıfte kena. Hata weçiné newi dewam kena.

Ninay, manga xo hata sıt daene, kutıké xo hendo ke veré çéberi de lawa qimet dané cı. Pısıngu endi çé xo nékené, weyi nékené, cı ré biye dısmen çıke endi çéu de me?i çiné. . Çıtur ke cirani ré dısmené, kutık u pısıngé cirani ré ki dısmené.

Ninay, dewa xo de ezbeta ?üyé ra ?ü mordemi de nıza bıkeré, endi a ezbete ra keşi de qesey nékené, tedinan de mıradis de manené, tedinan de bene dısmen.

Ninay, eke vacime merdene ra tepiya cenet u ceneme esto, ma piya ceneme de werté léy de bıgirime, ninay seré xo vecené, zabaniyu ré;  “bıné léé inu de adır senıko vané”, ge?é ciranané xoé na düna kené.

Ninay, cirané xo hendo ke weso, cı ré hemu xırabıniye kené, xırabıniya ke destbera cı néame ae ki, ya ebe desté ?üya, ya ki çiyé de biniya wazené ke bıkeré. O cirané xo ke merd, hemu keşi ra raver, inay soné mezele kınené, hemu keşi ra raver ze?e u xatır wazené, hemu keşi ra ?éde kuné bıné tabute, mezele de hemu keşi ra ?éde he?e ercene merdi ser, gamé raver cı ra bıxeleşime vané.

Ninay, eke séré meymaniye, uca de cılé bıné xo bırnené, ninu quya ke gıné pı ro, cı ra vecıré, quye ra ke véciyay, to gındıre quye kené.

Ninay are kerdene de dosté, bare kerdene de dısmené.

Ninay, werté qurumané dewlete de çüli zaf qereqol ra hez kené. Çıke roca ke guré xo çine bi, soné ciranané xo qe?e kené.

Ninay, xo kupa ilmi zanené, ebe kıtabu, defterané pı?u ra soba gulusnené, defterané ?olu seveknené, dané we.

Ninay, İtiqaté Kırmanciye (Elewiyene) asma İamu de germi potene, asma Xızıri de mal sere bırnaene ya ki niyaz vıla kerdene zanené. Yane se?é de dı roci germi u niyaz potena guna xo dane ef kerdené, bené Ewliya, hire sey u seştu hiré roci xırabıniye kené.

Ninay, ebe aqılé xo, iyé ke zelulé, béqeweté inu zebernené, kudenené, hay kené. İyé ke qewetıné inan ré ki bené bındest u kole.

Ninan ra iyé ke xırabıniye cır é pi u  ?alıki ra menda;  cayıle, hona dewe ra ber caé nédiyo, mekteb zaf néwando, soné sukané gırsu de kare vinené, guriné bené wayiré nane, bené wayiré çéy. Hirıs se?i suka gırse de guriné, hemu isan, hemu zagon (kultır) vinené hama qı ?ü roce gure şiyaene de, teber vécıyaene de dormé xo ro nianédané, ebe zıqé xo soné guré, anciya heni yené çé.  Hemüye ra düri fındené, qı névu?iné, gamé raver nésoné, bené teqawut, yené dewa xo, roca ke dewe ra véciyé anci a roce ra, ebe xırabıniya ke cı ré pi ra menda ebe awa weşiya xo ramené.

Ninay, eke pizé xo mırdo, hemu keşi ki mırd zanené, eke vésané qa vané ke pizé xo qı mırd nébeno. Mangawa ke, qaza ke a?ıla xo de, i cı ré senık, miya ke, kerga ke a?ıla cirani da, inay cı ra zaf asené.

Ninay, eke düyay bıkeré rısq bıwazeré; Ya Heq, raver sey ré, sunı?i ré, békesi ré, der u cirani ré, ?eyr u ?uri ré, vergi u heşi ré, peydo ki eke ver ra mano ni feqiri de vané. Caverdime sey u sunı?i,  ?eyr u ?uri, der u cirani daene, inu ver ra çıtur gurotene fikiriné i düyawu kerdene de.

Ni mordemé nianeni, ciranané xoé zedinan de xırabıné, mıradisé, teynaé. Hama rocé qı néfikiriné ke ma çae teynayime, çae hemu kes ma ra dür fındeno. 

Yé ninu; çişta raşte de ?ü çé, çişta ?epe de ?ü çé, boveré rae de çéwé do bin, haté pey de çewé do bin.  Kené çar çéy, tedinan ra mıradisé. Hergu çé de çar mulxıti, çar çey de kené des u ses mordemi. İ des u ses mordemu rocé de hergu ?ü hiré gerengi ke bıvéné keno çewres u heşt.  Rocé de çewres u heşt gerengi raşté ni ciranané xo bené, inu ra riyé xo çarnené, çeré xo qermesnené, ze?é xo beno şia. Bexo teyna a dısmeniya, a ze?e şiyayina némanené, a dısmeniye, a ze?e şiyayine domanané xo ré meras verdané.

Persé do nianen yeno isani viri…

Ninay kamé, çae niyaé, Verde ra niya bi, ya peydo niya bi, key, çıtur niya zediyay?

Yé tayinu miré xo ebe xırabiyena, ebe dısmeniya ralüyay bi, çıke ninan ra tayinu, dostina Şimıri, dostina Xızır Pasay, dostina Rayberé Qopi, pi u ?alıki ra yena.

Tayinu, peydo meydan ké ?al di, bıné tasa Xızır Pasay lişté, niya zediyé.

Hama ninay mıradé xo néresené. Çıke ni qomi miyan de hona rawa roştiye ramıto?i esté, hemi ke inan ra zafé. Gereko rındi xırabınan ra dayina xover bıderé, tari roşt keré.

                                     ALİ EKİCİ